01. දුම්රිය ගමනාගමනය මූලික වූයේ 15 වැනි සියවසේ බිහිවූ රේල්රථ මාර්ග හේතුවෙන්ය.15 වැනි සිවයසේදී ජර්මනියේ හා රුමේනියාවේ ගල් අඟුරු ආකර තුළ අඟුරු පිරවූ රෝද හතරේ පෙට්ටි තල්ලුකර ගෙන යාම සඳහා දැවයෙන් තැනූ පීලි යොදා මාර්ග සකස් කර ඇත.
02. පසුව එංගලන්තයේ ගල් අඟුරු ආකර ආශ්රිත ගල් අඟුරු ප්රවාහනයට භාවිතයට ගැනිණි. ඒ සඳහා ශක්තිමත් සුමට ක්රමයක් ලෙස ලෝහයෙන් තැනූ පීලි භාවිතයට ගැනීම ආරම්භ විය. මේ ක්රමයේදී ගල් අඟුරු පෙට්ටි කිහිපයක් එකට අමුණාගෙන අශ්වයන් හා මිනිස් ශ්රමය යොදවාගෙන ඇදගෙන යාම එහිදී සිදුවිය.
03. රිචර්ඩ් ෙට්රෙර්විතික් නමැති ඉංජිනේරුවරයකු විසින් යාන්ත්රික ශක්තිය උපයෝගී කරගෙන රේල් පීලිමත ධාවනය කළ හැකි යන්ත්රයක් හඳුන්වා දුන්නේය. ප්රථම වරට මිනිසුන් නංවාගත් මැදිරියක් පීලි මත ධාවනය කරවූයේද මෙම ඉංජිනේරුවරයා විසින්ය.
04. පතල් කර්මාන්තය ආශ්රිත රැකියා කළ ජෝර්ජ් ස්ටීවන්සන් එම නිෂ්පාදන ප්රවාහනය සඳහා එන්ජිමක් නිෂ්පාදනය කෙරිණි. මුලින්ම නිපදවූ එන්ජිම My Lord නම් විය. එය එතරම් දියුණු තත්ත්වයේ එකක් නොවීය. පතල්කරුවන් විසින් ඔහුව දිරිමත් කිරීම නිසා හෙතෙම දුම්රිය එන්ජින් නිෂ්පාදකයකු ලෙස වර්ෂ 1821 වනවිට නමක්් දිනාගන්නා ලදී.
05. 1830 ලිවර්පූල් හා මැන්චෙස්ටර් අතර දුම්රිය සේවය අයත් අයිතිකරුවෝ හොඳම දුම්රිය එන්ජිම සඳහා පවුම් 500 ක ත්යාගයක් පිරිනමන බව ප්රකාශ කරන ලදී. මෙහි ජයග්රාහණය හිමිවූයේ ‘%රොකට්’ නැමැති දුම්රිය එන්ජිම නිපදවූ ජෝර්ජ් ස්ටීවන්සන්ටය. මෙම දුම්රිය ඇන්ජිම මගින් කිලෝමීටර් 64 ක දුරක් පැය දෙකක් වැනි කාලයක් ඇතුළත ගමන් කර පෙන්වීමෙන් ජෝර්ජ් ස්ටීවන්සන්ට හැකි විය.
06. ජෝර්ජ් ස්ටීවන්සන්ගේ වාෂ්ප එන්ජිම කාලයක් පැවති අතර විධිමත් එල් හැඩයේ දුම්රිය පීලි යොදා ගනිමින් සිලින්ඩර ධාරිතාව සහ රෝද ප්රමාණය වැඩිකර ගනිමින් දුමරිය එන්ජිම වඩාත් දියුණු තත්ත්වයට පත් කරන ලදී
07. වැකුම් තිරිංග පද්ධති ඇති කරමින් දුම්රියේ වේගය පැයට කිලෝමීටර 95 දක්වා දියුණු තතත්වයට පත් කෙරිණි. වාෂ්ප බලයේ සිට ඩීසල්වලින් ක්රියාකරන දුම්රියද වර්තමානය වන විට විදුලියෙන් ක්රියාකරන දුම්රිය තෙක් දියුණුවී ඇත.
තොරතුරු- www.britannica.com